Son dönemdeki Irak-Afganistan savaşlarını kenara koyarsak, dünyanın yakın sayılacak dönemde yaşadığı en acımasız savaşlardan biridir Vietnam Savaşı.
– 2 milyondan fazla Vietnamlı asker ve sivil, 60,000 ABD askeri ölmüştür.
– ABD’de oturma odalarından izlenen ve ABD’nin resmen yenilgiyle çıktığı ilk savaştır.
– 1955’de başlayıp önceleri Güney ve Kuzey arasında devam ederken, ABD’nin aktif olarak savaşa girip Laos ve Kamboçya’ya da sıçramasıyla en şiddetli hale gelmiştir.
– Kuzey Vietnamlılar tarih boyunca Çin, Japon ve Fransız işgalcilere karşı kullandıkları tünelleri, ABD savaşında da kullandılar. En uzunu 250 km’yi bulan Cu-Chi’deki tüneller, Saygon’daki ABD üssünün altına kadar uzanıyordu. Amerikalılar, üssün içinde aniden beliren “Vietkong”ların bu tünellerden geldiğini uzun süre keşfedemedi.
– Ho Chi Minh ya da halk arasındaki adıyla “Ho Amca” 1890’da, Orta Vietnam’da doğdu. Ülkesinin Fransa işgalinden kurtulması için çalıştı. 1920’lerde Lenin döneminde Sovyetler Birliği’nde bulundu ve sürgündeki Vietnamlıları sosyalist bir devrim için örgütlemeye başladı. Ülkesinin kurtuluş ve bağımsızlığının bu ülkedeyken öğrendiği Marksist-Leninist öğretiler ve pratiklerle olacağına inandı. 1941’deki Japon işgalinde Hindiçin Komünist Partisi adına Vietnam için çalıştı, 1945’de Vietnam Devlet Başkanı olduğunda, hemen bağımsızlık bildirgesini yayınladı. Vietnam Savaşı sırasında önemli sağlık sorunları yaşıyordu, bu yüzden, cephede ön saflarda değildi, ama geride öğretileriyle ve stratejileriyle yer aldı. Hanoi’de, 3 Eylül 1969’da öldü. Ho Amca sadece ülkenin kurucu komünist lideri değil aynı zamanda bağımsızlık mücadelesinin devrimci ruhu olarak tarihteki yerini aldı. ABD’de yaşadığı dönemde, Amerikalıların iş yapış biçimlerindeki “sabırsızlığı” fark etti. Savaş sırasında askeri danışmanlarına söylediği bir cümlesi çok ilginç: “Merak etmeyin, Amerikalılar çok sabırsız insanlardır. İşler ters gitmeye başladığında terk etmeye başlayacaklardır.”
– Savaş boyunca ABD toplam 1.900.000 sorti yaptı, 6,5 milyon ton bomba bıraktı. İkinci Dünya Savaşı’nda Almanya’ya atılan toplam bomba miktarı 2,5 milyon ton’du!
– 1962 – 1971 arasında, 15.000 kilometrekarelik Güney Vietnam bölgesine, yani ülkenin yirmide birine, etkisi 100 yıl sürecek, 72 milyon litre Defolitan ya da bilinen adıyla “Agent Orange (turuncu etken)” denen kimyasal silah atıldı.
– Savaşın ilk yıllarında, Güney’deki yerli halk, Vietkong gerillalarından destek alıncaya kadar, B52’lerden atılan patlamamış bombalardan yaptıkları anti-tank mayınlarıyla, yılan zehri sürülmüş demir çubuklardan yaptıkları bubi tuzaklarıyla direndiler. Bu tuzakların çoğu öldürmek yerine yaralamayı hedefliyordu.
Vietnam’ın tarihine dikkatli bakılınca, Latin Amerika ile benzer kaderi paylaştıklarını söylemek olası: yüzlerce yıllık sömürgeleşme, son yüzyıl içinde verilen bağımsızlık mücadelesi ve savaşla gelen özgürlük! Vietnam soğuk savaş dönemindeki kutuplaşmadan payına düşen Sosyalizm öğretileri ve Ho Amca’nın liderliği, düşünceleri ile 1980’lere geliyor. Fakat bu tarihten itibaren Vietnam Komünist Partisi, Çin Modeli’ni benimseyerek, kapitalist öğreti ve araçlarının neredeyse tümüne kapılarını açmış. Ülkenin bürokrasisi hala Sosyalist olsa da, sokaklar, iş ve sanayi küreselleşmenin araçlarıyla bezeli. Vietnamlılarda tarifsiz bir dakiklik ve disiplin var. Geçmişten de gelen gelenekçilik ve köklerine bağlılık, savaşlarla şekillenmiş direnç, zor koşullara dayanıklılık ve son yıllarda yaşanan “açılım politikaları” ülkenin geleceği konusunda, bence, soru işaretleri uyandırıyor. Ülkenin adından başka bir yerde sosyalizmin izine rastlamak gerçekten zor. Küba’da uygulanmaya yüz tutan ve “kendi modelini yaratmaya” dönük arayışların tersine, benimsenen “Çin Modeli” neredeyse bire bir uygulanıyor. ABD ile yapılan vahşi savaşa savaşan Kuzey-Güney insanı arasında da öfkeden eser kalmamış.
Kaynak: http://cuneytgoksu.blogspot.com.tr