Ho Şi Minh Kimdir?

Ho Şi Minh, Kuzey Vietnam Devlet Başkanı (1954-69), Başbakanı (1954/55) ve Lao-Don İşçi Partisinin Lideri (1951-59) olan Ho Şi Minh Fransızlara karşı Çinhindi Savaşı ve ABD’ye karşı Vietnam Savaşı ile doruk noktasına erişen Vietnam Özgürlük Savaşının simgesi haline geldi. Ho Şi Minh (“Aydınlatan Kişi” anlamına gelir) 20. yüzyılın en önemli Komünist devlet adamları arasında sayılmaktadır.(19.5.1890 – 3.9.1969)

Ho Amca Özgürlüğün Yolunu Gösteriyor

Yaşamı boyunca kullandığı yaklaşık 15 takma isimden birisi “Ho Şi Minh” olan Nguyen Sinch Cnug yoksul düşmüş bir öğretmenin oğluydu. Doğum yeri olan Nghe An (1890) eyaletinden 14 yaşında ayrılarak Hue’de liseye devam etti (1908’e kadar). Kısa bir süre öğretmenlik yaptıktan sonra bir Fransız gemisinde aşçı olarak iş buldu.

1917-30: Minh’in Sosyalist Olarak Çıraklığı

Birinci Dünya Savaşı’nda gelmiş olduğu Fransa’da Cung inanmış bir sosyalist olarak yetişti. 1919’da Versay Barış Konferansına sekiz maddelik bir dilekçe sundu. Yurttaşlarına Fransız sömürgecilerle eşit haklan boşuna isteyen bu dilekçesiyle, Ho Şi Minh’in Vietnam’ın bağımsızlığı için 50 yıl sürecek savaşı başlamış oldu. Ertesi yıl Fransa Komünist Partisine girdi. 1923’te Komünist Enternasyonal’in delegesi olarak Moskova, Siyam (bugünkü Tayland) ve Kanton’da Vietnam Kurtuluş Hareketini (Thanh Ni-en) başlattığı Çin’e (1924) gitti. 1930’da Hongkong’da Çinhindi Komünist Partisini (PCI) kurdu. İyi uluslararası ilişkileri sayesinde bu örgütün tartışmasız otoritesi haline geldi.

1930-45: Ho Şi Minh Sürgünde

Vietnam’daki güçlerini ancak şiddetle sürdürebilen Fransız Sömürgecileri bir ihtilalden korkarak Ho’yu 1930’da gıyabında ölüme mahkûm ettiler. PCI’nin Lideri Moskova’ya kaçtı ve 1938’de Çin’e dönerek eski dostu olan Mao Zedung ile ilişkilerini ilerletti. 1941’de kurduğu Viet Minh Bağımsızlık Hareketine savaş açan istilacı Japonya’ya karşı Çin Hükümetinin desteğini isteme girişimi, Ho’ya pahalıya mal oldu; 1927’den beri Mao Zedung’un liderliği altındaki Çin Komünistlerine karşı iç savaşı sürdüren Çan Kay-Şek Ho’yu 18 ay süreyle hapsetti.

1945: Kısa Bir Bağımsızlık Dönemi

Japon Birlikleri 1945 başında Çinhindi’ndeki Fransız Birliklerini yendikten ve kendileri de ABD’ye yenilikten sonra Ho Şi Minh şansım kullandı. Kendi yönetimi altındaki Viet Minh Birlikleri Hanoi’ye girdiler. Ho Şi Minh 2.9.1945 tarihinde Vietnam’ın bağımsızlığını ilan etti. Ho’yu iki yandan tehlikeler bekliyordu. Çan Kay-Şek’in Birlikleri Müttefiklerin talimatıyla ülkenin kuzeyindeki bölgeleri denetim altına aldılar. Fransız askerler Charles de Gaulle’ün emriyle Güney Vietnam’da sömürge yönetimini yeniden kurdular. Ho ile yapılan görüşmelerde Fransa Vietnam’ın bağımsızlığını tanımamakla beraber, de Cahrles de GaulleÇinlilerin çekilmesini sağladı.

1946-54: Çinhindi Savaşı

Fransız yönetimi ülkede gerilimlerin tırmanmasına yol açtı. Kasım 1946’daki çarpışmalarda yaklaşık olarak 6.000 VietnamlI öldürüldü. Her zaman görüşmelerle çözüme ulaşılabileceğini uman Ho Şi Minh artık savaşın kaçınılmaz olduğunu anladı. Viet Minh’in gerilla savaşı başarılı oldu. Vietnam ordusu 1953’te ülkenin büyük bir bölümüne egemendi. 7.5.1954’teki Dien Bien Phu Savaşında sömürge gücü Fransa bozguna uğradı. Bunun ardından yapılan Cenevre Çinhindi Konferansında Ho, bir süre için Güney Vietnam’dan vazgeçti. Ülkenin iki bölümü 1956’da yapılacak ortak seçimlerden sonra yeniden birleştirilecekti. Ne var ki ABD seçimleri belirsiz bir tarihe erteledi ve Güney Vietnam’da kendi başına bir devlet oluşturdu.

1954-69: Birlik İçin Çalışması

Yapısal yönden zayıf olan Kuzey Vietnam, Ho Şi Minh’in Moskova ve Çin’le olan iyi ilişkileri sayesinde birbirine düşman bu iki Komünist güçten para yardımı aldı. Ho Şi Minh 50’li yılların ortasında geniş kapsamlı bir toprak reformuyla Sosyalist planlama ekonomisine geçişi sağladı. 69 yaşına gelen Ho, yaşlandığı gerekçesiyle 1951’de kurduğu İşçi Partisi Başkanlığından istifa etmekle beraber. Devlet Başkanlığını sürdürdü.

Vietnam Şavaşı

Bütün halkın ülkenin birliği için bir sembol olarak benimsediği Ho Şi Minh, 1959’dan beri Kuzey’den desteklenen Vietkong gerilla birliklerine karşı askeri saldırılarla, Güney Vietnam’daki güçlerini güvence altına almak isteyen ABD’ye savaş ilan etti (1964). Vietnam Savaşı böylece başlamış oldu.

Ho Şi Minh büyük hedefini göremedi. Hiç evlenmemiş olan Ho ülkesinin birleşmesinden yaklaşık 7 yıl önce 1969’da öldü.

Ho Chi Minh Kenti Nerede?

Ho Chi Minh kenti, Vietnam’ın en büyük şehridir. Nüfusu 7 milyon civarındadır. Kent adını eski Kuzey Vietnam’ın lideri Ho Şi Minh’ten almıştır. Önceki ismi Saygon olarak bilinir.

About Author

client-photo-1
Ngọc Vũ

Comments

Leave a Reply